Şirketler hukuku, ticaret hukukunun alt dalları arasında yer almaktadır. Şirketler hukuku kapsamında, ticari faaliyetler neticesinde ortaya çıkan ilişkilerin nasıl düzenleneceği, alacakların veya borçların nasıl şekilleneceği ortaya koyulmaktadır. Şirketlerin gelişen iş dünyası ile birlikte birbirleriyle çok daha fazla etkileşim kurar hale geldikleri söylenebilir. Şirketlerin faaliyetleri sebebiyle ortaya çıkabilecek hukuki ilişkiler ve hukuki anlaşmazlıklar da kurulan bu etkileşimin doğal bir sonucu olarak çeşitlilik kazanmıştır. Şirketler arasında yaşanan uyuşmazlıklar, ilgili şirketleri ve şahısları etkilediği gibi ülkeyi ve ülke ekonomisini de önemli ölçüde etkilemektedir. Bu bağlamda şirketler hukuku alanında yer alan düzenlemeler, şahıslar ve şirketler kadar ülke ekonomisi adına da önem taşımaktadır.
Türk hukukunda yer alan şirket tipleri, kanun ile belirlenmiştir. Ticaret Kanunu’nun ikinci kitabında, Ticaret Kanunu’nda yer alan şirket tiplerinin tamamını görmek mümkündür. Ticaret Kanunu kapsamında yer alan şirketlerin hepsi tüzel kişiliğe sahiptir. Buradaki şirket tiplerine uymayan bir şirketin söz konusu olması halinde Borçlar Kanunu hükümlerine başvurulacaktır.
Bu noktada Türk Ticaret Kanunu’na ulaşmak için bakınız.
Şirketler temel olarak şahıs şirketleri ve sermaye şirketleri şeklinde ikiye ayrılabilir.
1.ŞAHIS ŞİRKETLERİ
Şahıs Şirketleri, tüzel kişiliğe sahip, ortakların sınırsız sorumluluklarının bulunduğu şirketlerdir. Ortak bir ekonomik çıkar gereğince belirli sayıda kişinin bir araya gelmesiyle kurulmaktadır. Genelde az sayıda ortağın bulunduğu görülmektedir. Ortakların kişisel sorumlulukları söz konusudur.
Şahıs şirketlerin ortakların hepsinin onayı olmaksızın ortaklık payının satılması veya devri mümkün olmamaktadır. Şirketten ayrılan bir ortağın şirket ilişkilerinden kaynaklı olarak üçüncü kişilere olan sorumluluklarının da belirli bir süre daha devam ettiği görülmektedir. Ortaklar gerçek kişilerdir. Şirketin borçlarına karşı kendi malvarlıkları ile sınırsız bir sorumlulukları bulunmaktadır. Türk Ticaret Kanunu’nda iki adet şahıs şirketi düzenlenmiştir. Bunlar, Kolektif şirket ve Komandit şirket şeklinde sıralanabilir.
1.1. Kolektif Şirket
Kolektif şirketin kurulabilmesi için en az iki gerçek kişiye ihtiyaç vardır. Tüzel kişiler, kolektif şirkete ortak olamayacaklardır. Şirketin ortaklarının, şirket borçlarından sınırsız bir biçimde sorumlulukları bulunmaktadır. Bu bağlamda alacaklıların, şirketin mal varlığından alacaklarını karşılayamamaları halinde şirket ortaklarına başvurabilmeleri ve alacaklarını tahsil edebilmeleri mümkün olmaktadır. Şirketin kurulması için sermayeye ihtiyaç vardır. Parayla ölçülebilen her şey, sermaye olarak şirkete getirilebilmektedir. Kolektif şirketin değişken ve belirsiz sermayeli bir şirket türü olduğu söylenebilir.
1.2.Adi Komandit Şirket
Genel olarak komandit şirket, iki veya daha çok kimsenin bir sözleşme ile kurdukları, şirket alacaklarına karşı ortakların bir bölümünün sorumluluğu sınırlanmamış, bir bölümünün ise sorumluluğu belirli bir miktar ile sınırlanmış olan, hak ehliyeti işletme konusuyla sınırlı şirketler şeklinde tanımlanabilir. Komandit şirketi diğer şirket türlerinden ayıran en temel özelliği, ortaklardan bir kısmının sorumluluğunun sınırlı, bir kısmının ise sınırsız olmasıdır. Komandit şirketler adi komandit şirket ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket şeklinde ikiye ayrılmaktadır. Adi komandit şirket şahıs şirketlerine örnek oluşturmaktadır.
2. SERMAYE ŞİRKETLERİ
Sermaye şirketlerinde ortaklar, şirkete getirmeyi taahhüt ettikleri sermaye tutarı ile sınırlı olarak sorumlu olmaktadırlar. Şahıs şirketlerinde ortakların durumu önemliyken burada şirket, sermaye temeline dayanmaktadır. Bu bağlamda ortaklardan birinin ayrılması ortaklığın bozulmasına yol açmayacaktır. Ortakların şirketteki payları kişisel değildir. Bu payların başkalarına devredilebilmesi ve satılabilmesi mümkündür.
Sermaye şirketlerinde ortaklar ikinci planda kalmaktadır. Şirket, gücünü ve itibarını sermayesinden ve yönetiminden almaktadır. TTK’da yer alan sermaye şirketleri Anonim, Limited, Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler olarak sıralanabilir.
2.1.Anonim Şirketler
TTK m.329’de yer alan; “Anonim şirket, sermayesi belirli ve paylara bölünmüş olan, borçlarından dolayı yalnız malvarlığıyla sorumlu bulunan şirkettir. Pay sahipleri, sadece taahhüt etmiş oldukları sermaye payları ile ve şirkete karşı sorumludur.” hükmüyle anonim şirket tanımlanmıştır. Anonim şirkette gerçek veya tüzel kişilerin ortak olabilmesi mümkündür. Kuruluş için en az beş kişi gerekmektedir. Şirket ekonomik bir amaç ve konuya sahiptir. Şirketin borçlarından dolayı yalnızca şirketin malvarlığına gidilebilmektedir.
2.2. Limited Şirketler
TTK. M. 573’te yer alan; “Limited şirket, bir veya daha çok gerçek veya tüzel kişi tarafından bir ticaret unvanı altında kurulur; esas sermayesi belirli olup, bu sermaye esas sermaye paylarının toplamından oluşur” hükmü ile limited şirketler tanımlanmıştır. Limited şirketler ortaklar tarafından yönetilmekte ve temsil edilmektedir. Ortakların oluşturduğu bir genel kurul bulunmaktadır. Limited şirketler de sermaye şirketleri arasında yer aldıklarından, ortakların kişisel malvarlıkları ile sorumlu olmaları mümkün değildir.
2.3. Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirket
Türk Ticaret Kanunu’nun 304. Maddesi; “Ticari bir işletmeyi bir ticaret unvanı altında işletmek amacıyla kurulan, şirket alacaklılarına karşı ortaklardan bir veya birkaçının sorumluluğu sınırlandırılmamış ve diğer ortak veya ortakların sorumluluğu belirli bir sermaye ile sınırlandırılmış olan şirket komandit şirkettir.” Hükmü yer almaktadır. Komandit Şirkette, sorumlulukları sınırlı olmayan ortaklara komandite, sınırlı olanlara ise komanditer adı verilmektedir. Komanditer ortak hem gerçek hem de tüzel kişi olabilir. Komandite ortağın ise sadece gerçek kişilerden olması mümkündür.
Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket, TTK. M.564’te; “Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket, sermayesi paylara bölünen ve ortaklarından bir veya birkaçı şirket alacaklılarına karşı bir kollektif şirket ortağı, diğerleri bir anonim şirket pay sahibi gibi sorumlu olan şirkettir.” Şeklinde tanımlanmıştır. Bu şirketlerde de anonim şirketlerde olduğu gibi yönetim ve denetim kurulları bulunmaktadır. Ayrıca ortak sayısı beşten az olmamakta ve bunlardan en az bir tanesi komandite ortak olmak zorundadır.
***
Günümüzde ticari faaliyetlerin geçmişe kıyasla çok daha geliştiği ve karmaşık bir görünüm arz ettiği söylenebilir. Bu durumun doğal bir sonucu olarak ticaret hukuku alanındaki uyuşmazlıkların sayısında ve çeşidinde de ciddi artış yaşanmıştır. Ticari hayatta ve ticaret hukuku alanında yaşanan gelişmeler, hukuki problemlerin çözülmesini ve hukuki işlemlerin denetlenerek düzenlenmesini önemli hale getirmektedir. Bu bağlamda SC Legal Hukuk Bürosu olarak, müvekkillerimize hukuki destek sunmaktayız. Yerli ve yabancı müvekkillerimizin talepleri ve ihtiyaçları çerçevesinde adi şirket, limited, anonim, komandit veya kolektif ve kooperatif şirketlerin kurulması işlemlerinin gerçekleştirilmesi, şirketlerden hangisinin hukuki sorumluluk bakımından daha uygun olacağı konusunda gerekli bilgilendirmelerin yapılması, ticaret adı ve unvan işlemlerinin gerçekleştirilmesi ile unvanın korunması için gerekli tedbirlerin alınması, şirket esas sözleşmesinde değişikliğe gidilmesi ve bu değişikliklerin tescilinin yapılması, sermaye artırım ve indirim işlemlerinin gerçekleştirilmesi, haksız sermaye artırımı sebebiyle şirket ortaklarının uğradıkları zararların tazmini için gereken hukuki yollara başvurulması, şirket bölünmesi, birleşmesi ve tür değişikliği gibi işlemlerin gerçekleştirilmesi, ticari sözleşmelerin mevzuata ve müvekkillerimizin menfaatlerine uygun bir biçimde hazırlanması, sözleşmeden kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümü için görevli ve yetkili mahkemelere başvurulması, satış, tedarik ve istihdam sözleşmeleri gibi başlıca sözleşmelerin hazırlanması, şirket alacaklarının icra müdürlükleri ve mahkemeler vasıtasıyla takip edilmesi, borçlunun malvarlığı üzerinde gerekli haciz işlemlerinin uygulanarak şirket alacaklarının tahsil edilmesi, şirket sözleşmesinin hazırlanması, şirketin sona erme, tasfiye ve iflas gibi işlemlerinin yürütülmesi, şirketin, çalışanları ile yaşadığı uyuşmazlıklarda şirketi temsilen işin takip edilmesi sunduğumuz başlıca hizmetlerdendir.